ÖĞRENCİMİN İNTİHAR DÜŞÜNCESİ / GİRİŞİMİ VAR
NE YAPMALIYIM?
Bu bölüm öğretmenlere yönelik hazırlanmıştır.
Çocukluk ve ergenlik çağındaki bireyler günlerinin büyük kısmını okulda geçirirler. Dolayısıyla intihar düşüncesi olan ergenlik çağındaki bir çocuğun iletişim halinde olabileceği insanlardan biri de öğretmenidir. Bu açıdan öğretmenlik, ruh sağlığı profesyoneli olmadan da intiharı önlemede önemli role sahip olabilecek meslek grupları arasındadır.
Bu bağlamda;
-Öncelikle intihara dair mitleri ve doğru bilgileri bilmeniz gerekir. Bilgilendirme için İntihar Hakkındaki Mitler& Bilimin Bize Söyledikleri sayfasını ziyaret ediniz.
-Öğrencilerle ilgili risk faktörlerini ve uyarı işaretlerini,
-Bir öğrenciniz intihar düşüncelerini dile getirdiğinde,
-Ya da okulunuzda gerçekleşen bir intihar girişiminden sonra neler yapmanız gerektiğine dair bilgileri burada bulabilirsiniz.
Bir öğrencinin intihar riskini artırabilecek birçok faktör vardır. En önemlilerinden bazıları şunlardır:
- Ruh sağlığı bozuklukları, örneğin depresyon, anksiyete bozuklukları
- Alkol / uyuşturucu madde kullanım bozukluğu
- Kendini öldürmek için bir araca erişim (yani, silahlar veya ilaçlar gibi öldürücü araçlar)
- Daha önce intihar girişiminde bulunmuş olma
- Ailede intihar veya ruhsal bozukluk öyküsü
- Ç̧ocuklukta istismar, ihmal veya travma
- Başka birinin intiharına maruz kalma
- Yardım çığlıkları: Konuşmada, yazıda veya resimde “Sadece ölmek istiyorum.”, “Bunu artık yapamam.” veya “Çok yük oldum.” gibi ifadeler
İntihar, genellikle birçok risk faktörünün birleşimi sonucunda ortaya çıkan bir davranıştır. Bazı zamanlarda stresli yaşam koşulları, zaten yüksek risk altında olan ergenlerde kırılma noktası olabilir ve intihar davranışını tetikleyebilir.
UYARI İŞARETLERİ
Nasıl davrandığını bildiğiniz bir öğrencinizde davranış değişikleri öğrencinizin psikolojik olarak zorlandığı bir durumun olduğunu işaret edebilir. Böyle bir durumda görülebilecek bazı davranış değişiklikleri şunlardır:
-
Yorgun görünme, sınıfta sık sık uykuya dalma
-
Notlarda ani ya da önemli bir düşüş olması
-
Kaza, baş ağrısı, sırt ağrısı veya başka bir bedensel ağrı için sık sık doktora gitme ya da izin isteme
-
Diyet yapmadığı ya da tıbbi bir durumu olmadığı halde kilo verme
-
Kendini diğerlerinden izole etme
-
Kendine zarar verme davranışları
-
Hata yapmaya karşı fazla tepki vermeye başlama (kendini suçlama, kendini cezalandırma, ağlama, sürekli bu konuyu dile getirme)
-
Stresli yaşam koşulları (örn. okul sorunları, akademik ve / veya disiplin sorunları, aile sorunları, ilişki sorunları veya ayrılıklar, zorbalık, yasal sorunlar)
Yukarıda bahsedilen uyarı işaretlerini gördüğünüzde, öğrencinize dair gözleminizi okulunuzdaki rehberlik ve psikolojik danışmanlık birimine iletin. Öğrencinizdeki değişimi takip edin ve öğrencinizle ilgilenen psikolojik danışmanı durumdan haberdar edin.
- Soğukkanlı olmaya çalışın.
- Konuşmalarınız açık ve dolaysız olsun.
- Onun kendisine zarar vermesini istemediğinizi söyleyin.
- Yargılamadan dinleyin.
- Ne konuda zorlandığını anlamaya çalışın. (İntiharın neye çözüm olacağını düşünüyor?)
- Tehlikeli ortamlarda bulunmasını engelleyin; yalnız bırakmayın (özellikle ilk 72 saat kritiktir).
- İntihar düşüncesi hakkında bilgi almak amacıyla açık uçlu sorular sorun:
-İntihar planın var mı?
-Planını nasıl, ne zaman, nerede gerçekleştirmeyi düşündün?
-Hiç kendine zarar verdin mi?
-Hiç intihara kalkıştın mı? vb. -
Yaşamındaki kıymet verdiği şeyleri ve kişileri fark etmesi için konuşun.
- Aileyi haberdar edin ve onlara yol gösterin.
- Uzman yardımı önerin (Çocuk Ruh Sağlığı Hekimi, RAM, ASPİM vb.)
- Ölümün intihar olduğunun doğrulanmasını bekleyin. Ölümün bir intihar olduğu resmi olarak açıklanmadan ölüm şeklinden intihar olarak söz etmeyin.
- Haberlerin ilk saatlerde tek kaynaktan verilmesini sağlayın.
- Okul personelini aşağıdakilere hazırlayın:
- Öğrencilere bu olay hakkında ne söylenmeli?
- Öğrenciler aileye taziyelerini nerede ve nasıl söyleyebilir? - Öğrencilere yaşlarına ve gelişim düzeylerine uygun doğru bilgi verilmeli ve açık olunmalıdır. Olay hakkında doğru bilgi verilirken ölen kişi ve ailesinin özel yaşantısını korumaya özen gösterilmelidir.
- İntihar yöntemi anlatılmamalıdır.
- İntihar notu varsa paylaşılmamalıdır.
- Öğrencilerin ve eğitimcilerin medyadan korunması sağlanmalıdır.
- İntihar girişiminin bulaşıcı özellikleri olması sebebiyle, okulda bulunan risk grubundaki öğrenciler tespit edilip takip edilmelidir.
- Eğer öğrenciler istiyorlarsa, cenaze törenlerine katılmalarına izin verilmeli, istemiyorlarsa ısrar edilmemelidir.
- İntihar vakalarında anı defteri köşesi ve yaka fotoğrafı hazırlanması önerilmez. Öğrencilerin yoğun talebi olursa, sadece intihar eden öğrencinin sınıfında bu çalışmaların yapılması kabul edilebilir. Sınıf dışına yayılması engellenmelidir.
- Okulda rutin işleyişe mümkün olduğunca çabuk dönülmesi ve normal müfredata devam edilmesi sağlanır.
- Bireysel farklılıklar dikkate alınarak yas süreci tepkilerinin farklı olabileceği göz önünde bulundurulmalı, herkesin kendine göre yas tepkisi vermesine saygı duyulmalı, hiç kimse yargılanmamalıdır.
İntihar konusunda daha önce tanımlanan risk faktörlerine ve ek olarak okulda intihar sonucu kayıp yaşandıktan sonra dikkat edilmesi gereken öğrencileri tanımlama için aşağıdaki özellikler göz önüne alınmalıdır:
- Yakın arkadaşları, kardeşleri veya romantik ilişkileri
- Alkol/madde kullanımı, istismar ya da psikiyatrik bozukluk öyküsü olanlar
- Aynı sınıfı ya da aktiviteleri (takımlar, kurslar vb.) paylaşanlar
- Benzer şekilde kayıp yaşayanlar
- Bölgeye/okula yeni gelen ve hakkında çok az şey bilinen kişiler
- Ölen kişiyle son zamanlardaki olumsuz etkileşim(ler)den kendini sorumlu hissedenler